النزاهه اللغویه فی القرآن الکریم

نزاهت یا عفت بیان در ادای الفاظ و تعبیرات قرآن، در بین مباحث ادبی_بلاغی قرآن، کمتر مورد بررسی و کنکاش قرار گرفته است. گفتار حاضر می کوشد به تبیین این مهم بپردازد که عفّت بیان سراسر قرآن را فراگرفته و این اعجاز بزرگ فراتر از سایر آثار ادبی در این زمینه است، و نیز خداوند متعال، که در جای جای کتاب خویش بر ادب و عفت کلام تأکید دارد، در مصحف مجید این امور را عملاً به کار بسته و ضمن رعایت حرمت افراد، از بیان هجوی و ناشایست دوری نموده است، و در ادامه بر آن است تا کیفیت بیان خداوند و شیوه های هنری وادبیِ به کاررفته در بیان ناهنجاری ها و زشتی ها و صحنه های تحریک آمیز را نشان دهد. ما در این پژوهش ضمن بررسی و پرداختی جدید از این موضوع در قرآن کریم، جنبه های مختلف بحث را تحت عناوین کلّی نزاهت و فنون مرتبط با آن از جمله: تهذیب، کنایه، و مجاز و سخریه که نزاهت در آن ها از بسامد بالایی برخوردار است، مورد بحث و نقد قرار داده و با ذکر نمونه ها و شواهد مناسب سعی در تبیین و تشریح آن ها داشته ایم؛ و بر این باوریم آن چنان که باید و شاید به این مسأله مهم پرداخته نشده است و پیش از این تنها شعر هجوی کانون توجه علمای بلاغت بوده و نه قرآن کریم که سهم اندکی از مثال های این فنّ را نزد آنان داشته است. و در ضمنِ یک تحقیق فراگیر بر روی همه آیات قرآن سعی نموده ایم تا چکیده ای از این بحث گسترده را با روش توصیفی و تحلیل محتوا ارائه نمائیم. از نتایج تحقیق آن است که حضرت حق در بیان زشتیها و ناشایست ها، با استفاده از بیان غیرمستقیم و بهره گیری از فنون مختلف ادبی، به ویژه کنایه و مجاز با انواع مختلف آن، هم جانب ادب و اخلاق را رعایت فرموده و هم بیان خویش را زیبا و هنری و تأثیرگذار کرده است، افزون بر آن به این امر دست یافته ایم که حجم عظیمی از نزاهت قرآنی، که در خصوص زنان و مسائل مربوط به آنان است، را با فنون مختلف بلاغی به شکل بسیار زیبا تصویرگری نموده است.